Ημερήσια τιμητική Επίσκεψη
στον Δήμο Αργιθέας
Απόδοση τιμής στον «Παιδοπολίτη της χρονιάς 2022»
Παναγιώτη Παρδαλό
Το Διοικητικό Συμβούλιο, υλοποιώντας την απόφαση των μελών του Συλλόγου, στη
διάρκεια της Ετήσιας Χειμερινής Συνάντησης Αποφοίτων Παιδοπόλεων, στην Αγριά
Βόλου την 15 ης Ιανουαρίου 2023, διοργανώνει ημερήσια τιμητική επίσκεψη στην
γενέτειρα του «Παιδοπολίτη της χρονιάς 2022», Καθηγητή Παναγιώτη Παρδαλού,
την Κυριακή 14 Μαΐου 2023.
Η επίσκεψη έχει την στήριξη του Δημάρχου Αργιθέας, Ανδρέα Στεργίου και του
Δημοτικού Συμβουλίου, που θα μας υποδεχθούν και θα μας γνωρίσουν την περιοχή
τους, καθώς και την υποστήριξη του Συλλόγου Αργιθεατών Ν. Μαγνησίας, μέλη του
οποίου θα μας συνοδεύσουν.
ΑΡΓΙΘΕΑ
Η ΑΡΓΙΘΕΑ αποτελεί την δυτικότερη περιοχή των Αγράφων, του ορεινού
συμπλέγματος δηλαδή της νότιας Πίνδου που ορίζεται ΝΔ από την κοίτη του
Αχελώνα και το όρος Ντελιδίμ, ΝΑ από το όρος Βουτσικάκι, που απλώνεται
εγκάρσια προς την διεύθυνση της οροσειράς της Πίνδου, ΒΑ από τις κορυφές
Τύμπανος και Καραβούλα, που κλείνουν τα όρια και από τη ΒΔ πλευρά.
Σήμερα η περιοχή διοικητικά ανήκει στον νομό Καρδίτσας και κατανέμεται στο
Δήμο Αργιθέας, με τα δημοτικά διαμερίσματα Ανθηρό, Αργιθέα, Ελληνικά, Θερινό,
Καληκώμη Καρυά, Μεσοβούνι, Πετρωτό, στο Δήμο Αχελώου με τα δημοτικά
διαμερίσματα Αργύρι, Βραγκιανά, Καταφύλλι, Μάραθος και στην κοινότητα
Αθαμανών, σήμερα έχει μετονομαστεί Κοινότητα Ανατολικής Αργιθέας, με τα
διαμερίσματα Βλάσι, Δροσάτο, Κουμπουριανά, Λεοντίτο, Πετρίλο, Πετροχώρι,
Στεφανιάδα, και Φουντωτό.
Όλοι οι οικισμοί βρίσκονται σκαρφαλωμένοι στις απότομες πλαγιές ενός ορεινού
συμπλέγματος του οποίου οι διάσπαρτες γυμνές κορυφές δημιουργούν μια
μοναδική εικόνα στον επισκέπτη.
Γενικά οι διαδρομές στην Αργιθέα και στα Άγραφα είναι από αυτές τις διαδρομές
που θα βρεις σε πολύ λίγα μέρη της Ελλάδας, το φυσικό τοπίο είναι απαράμιλλου
φυσικού κάλους.
Αγαπητοί συνταξιδιώτες, πριν ξεκινήσουμε πρέπει και οφείλουμε να σας
ξεκαθαρίσουμε τα εξής: Η περιοχή ενδείκνυται μόνο για όσους θέλουν να χαρούν τη
φύση και να εξερευνήσουν τις ομορφιές της. Πολυτέλειες και τέτοια συναφή η
περιοχή δε διαθέτει και ευχή μας είναι, ποτέ να μην το κάνει.
Τα λίγα που διαθέτει πλουσιοπάροχα, είναι φιλοξενία και αγάπη. Φύση και
άνθρωποι σε αυτόν τον τόπο πορεύονται αρμονικά, μάλλον πορεύονται
υποστηρικτικά. Πουθενά δεν υπάρχει η τόση αγριότητα του τοπίου και ο φόβος που
σου προκαλεί σε κάποια σημεία, να στην απαλύνει στο μέγιστο η γλυκύτητα των
ντόπιων.
Εμείς το παράδειγμα το έχουμε μαζί μας. Είναι ο λόγος για τον οποίο επιχειρούμε
τούτη την επίσκεψη.
Η τιμή στο Αργιθεάτη Απόφοιτο, Παναγιώτη Παρδαλό!
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
07:00: Αναχώρηση από τον Βόλο (Δημαρχείο).
Κατευθυνόμαστε μέσω ΠΑΘΕ στη Λάρισα, την οποία παρακάμπτουμε
ακολουθώντας τον δρόμο προς τα Τρίκαλα, με κατεύθυνση στη συνέχεια το
Μουζάκι. Η διαδρομή είναι 140 χλμ. και διαρκεί περίπου 2.15’.
09:30: Φτάνουμε στο Μουζάκι, που είναι κωμόπολη και έδρα του ομώνυμου
δήμου στην Περιφερειακή Ενότητα Καρδίτσας.
Βρίσκεται στην βορειοδυτική άκρη της πεδιάδας της Καρδίτσας και τις παρυφές του
όρους Ίταμος σε υψόμετρο 180 μέτρων. Διασχίζεται από το χείμαρρο Πάμισο, ο
οποίος καταλήγει στον Πηνειό. Οι κάτοικοί του ασχολούνται με την κτηνοτροφία, τη
γεωργία, το εμπόριο ή εργάζονται στις δημόσιες υπηρεσίες.
Η γεωγραφική θέση που κατέχει το καταξιώνει ως τοπικό εμπορικό και διοικητικό
κέντρο. Αποτελεί σταυροδρόμι και κόμβο επικοινωνίας του Νομού Καρδίτσας με
την Αργιθέα, την Ήπειρο και τον Νομό Τρικάλων.
09:30 – 10:00 Ελεύθερο πρόγραμμα για καφέ.
10.00: Αναχώρηση για ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΣΠΗΛΙΑΣ, όπου θα είμαστε στις 11:30
Η διαδρομή είναι 41 χλμ. και διαρκεί περίπου 1:30’.
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΣΠΗΛΙΑΣ
Βρίσκεται στο Δήμο Ανατολικής Αργιθέας του Νομού Καρδίτσας, σε υψόμετρο 1000
περίπου μέτρων επάνω σε μια βραχώδη και απότομη κορυφή των Αγράφων της
Πίνδου και κοντά στην κοινότητα των Κουμπουριανών.
Απέχει από το Μουζάκι 41 περίπου χιλιόμετρα και στη βάση της ρέει ο
Πετρηλιώτικος, παραπόταμος του Αχελώου ενώ πήρε το όνομα “Παναγία Σπηλιάς”
από τη σπηλιά που βρίσκεται στο βράχο, κάτω ακριβώς από το μοναστήρι και που
εκεί βρέθηκε η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Σπηλιάς.
Η απόκρημνη και δύσβατη τοποθεσία της Μονής σκορπά ρίγη στον επισκέπτη
καθώς την πλησιάζει από την μοναδική είσοδο στη νότια πλευρά της βουνοπλαγιάς.
Η Μονή Σπηλιάς χαρακτηρίστηκε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο και τόπος
παρουσιάζων ιδιαίτερο φυσικό κάλλος ή ενδιαφέρων από απόψεως
αρχιτεκτονικής ή ιστορικής με την απόφαση.
Η παράδοση αναφέρει σαν ιδρυτές της Μονής Σπηλιάς δύο αδέλφια, τον Αθανάσιο
και τον Παρθένιο, καλόγεροι στο μοναστήρι του Αι – Χαραλάμπη, οι οποίοι το 1064
σε όνειρο που είδαν και οι δύο, η Παναγία τους υπέδειξε που να κτίσουν μοναστήρι
αφιερωμένο σε Αυτήν. Εκεί στο πιο απρόσιτο σημείο βρήκαν την εικόνα της
Παναγίας, πλάι στην οποία έκαιγε καντήλι, ενώ με θαύμα αναφάνηκε και πόσιμο
νερό, το οποίο ρέει ακόμη έως και σήμερα.
Η μικρή πλάκα με τη χρονολογία 1064 που υπήρχε καταστράφηκε από τους
Τούρκους κατά την επανάσταση των Αγράφων το 1854, όπου είχε την έδρα του το
Αρχηγείο της Επαναστατικής Επιτροπής λόγω της φυσικής οχύρωσης που διέθετε το
μοναστήρι. Ο σημερινός ναός που είναι κτισμένος δίπλα στον παλιό, κτίστηκε το
1736 και είναι αφιερωμένος στο όνομα της Ζωοδόχου Πηγής και Κτήτορες του
νεότερου ναού αυτού είναι οι πατέρες Παρθένιος, Ιωνάς, Γαβριήλ και Ανανίας,
όπως φαίνεται και σε επιγραφή δεξιά από την είσοδο του ναού.
Οι κόγχες του ναού είναι τρίπλευρες εξωτερικά, τα παράθυρα λίγα και μικρά, ενώ η
πλακοσκεπής στέγη και η τοιχοποιία του από ντόπια ημιλαξευμένη πέτρα του
προσδίδουν την παραδοσιακή φυσιογνωμία των ναών της Πίνδου, όπως και στον
μεγάλο Ναό της Μονής. Στον ίδιο τύπο, που έχει ονομασθεί τύπος των μονών της
Πίνδου ή τύπος Καραϊσκάκη (από το χαρακτηριστικότερο δείγμα) έχουν κτισθεί
αρκετά καθολικά της Αργιθέας και των Αγράφων.
Εδώ ο Γεώργιος Καραϊσκάκης έκανε συχνά πολεμικές συσκέψεις και συμβούλια
στην Ιερά Μονή, αφού η θέση της είχε ιδιαίτερη στρατηγική σημασία ενώ κατά την
επανάσταση των Αγράφων, την οποία υποκίνησε η Ελληνική Κυβέρνηση για την
απελευθέρωση της Θεσσαλίας, υπήρξε στραταρχείο.
Εκεί το 1837 εγκαταστάθηκε η Επαναστατική Κυβέρνηση υπό τον Αλεξανδρή, ενώ
επάνω από τη Μονή σώζονται μέχρι σήμερα τα οχυρώματα.
Στην Μονή σήμερα, από το 2004, διαμένει ανδρική αδελφότητα μοναχών.
Στην Ι.Μ. υπάρχουν μεταξύ άλλων, ιερά λείψανα των παρακάτω Αγίων: Αγίου
Νεκταρίου Πενταπόλεως, Αγίου Χαραλάμπους, Αγίου Κυρίλλου Αλεξανδρείας,
Αγίου Αποστόλου & Ευαγγελιστού Λουκά, Αγίου Αποστόλου Φιλίππου, Αγίων
Αποστόλων Βαρθολομαίου & Βαρνάβα, Αγίου Γεωργίου εν Ιωαννίνοις, Αγίου
Παντελεήμονος, Αγίου Ραφαήλ Λέσβου, Αγίου Γεωργίου Τροπαιοφόρου, Αγίου
Δημητρίου Μυροβλήτου, Αγίου Λαζάρου τετραημέρου, Αγίας Μαρίνης, Αγίου
Αποστόλου Ιακώβου Αδελφοθέου, Αγίου Βασιλείου Μεγάλου, Αγίου Ιωάννου
Χρυσοστόμου, Αγίου Γρηγορίου Θεολόγου, Αγίου Αποστόλου Ανδρέου
Πρωτοκλήτου και Αγίου Ειρηναίου Επισκόπου Λυών.
12:30: Αναχώρηση από την Ιερά Μονή Σπηλιάς για τη λίμνη Στεφανιάδα.
Η διαδρομή είναι μικρή, περίπου 1.500 μέτρα και θα βλέπουμε από ψηλά την
λίμνη.
Λίμνη Στεφανιάδα
Η λίμνη Στεφανιάδα είναι η νεότερη λίμνη της χώρας σε μία απομονωμένη περιοχή
στα Άγραφα και δημιουργήθηκε όταν έγινε μια κατολίσθηση και η πλαγιά Στοιχειό
που είχε και μερικά σπίτια έπεσε στον Στεφανιώτη ποταμό, φράχτηκε το νερό και
έτσι δημιουργήθηκε η λίμνη. Η Στεφανιάδα δημιουργήθηκε τον Ιανουάριο του
1963, βρίσκεται σε υψόμετρο 850 μέτρων και έχει επιφάνεια 175 στρέμματα και
βάθος 120 μέτρα.
Η Στεφανιάδα είναι άγνωστη για πολλούς στη χώρα μας όπως και σε αρκετούς
κατοίκους της Θεσσαλίας. Η διαδρομή για να βρεθείς στη Στεφανιάδα είναι
πανέμορφη και από είναι από τις λίγες που θα βρεις στην Ελλάδα.
Στην λίμνη δεν σταματάμε, αλλά συνεχίζουμε για τον προορισμό μας όπου είναι ο
τόπος του Παναγιώτη Παρδαλού. Το χωριό Δροσάτο.
14:00: Άφιξη στο Δροσάτο, υποδοχή από τον Δήμαρχο Αργιθέας, Ανδρέα Στεργίου,
τον Αντιδήμαρχο Κώστα Γραμμένο και μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου.
Ανταλλαγή αναμνηστικών.
Επίσκεψη στο Δημοτικό Σχολείο του χωριού, στο οποίο θα εγκατασταθεί
Βιβλιοθήκη.
Μεσημεριανό Φαγητό, προσφορά του Καθηγητή Παναγιώτη Παρδαλού.
Δροσάτο
Το Δροσάτο, παλαιότερη ονομασία Μεζήλο βρίσκεται στην Ανατολική Αργιθέα.
Απέχει 68 χλμ. από την Καρδίτσα και 38 χλμ. από το Μουζάκι. Το χωριό έχει κτισθεί
σε μια πλαγιά κάτω από τους πρόποδες του βουνού Κούρλιακας σε υψόμετρο 1050
μ. και η έκτασή του υπολογίζεται σε 5-6 χιλιάδες τ.μ. Τα σπίτια του, κάποια από τα
οποία πέτρινα, διατηρούν την παραδοσιακή αρχιτεκτονική.
Βρίσκεται σε υψόμετρο 960 μέτρων στην πλαγιά της Καράβας. Παλιότερα ανήκε
στην κοινότητα Κουμπουριανών. Ο οικισμός μετά τον ορισμό του ως έδρα
κοινότητας μετονομάζεται από Μεζήλον σε Δροσάτον. Το όνομα οφείλεται στην
πηγή Γκούρα που βγάζει άφθονο νερό και κρατάει δροσερά τα πάντα.
Το Δροσάτο αναφέρεται, ως Mujlo, στην απογραφή του 1454/55. Ήταν τιμάριο του
Χιτζήρ και του Μοχάμεντ, οι οποίοι το νέμονταν εξ αδιαιρέτου. Τα άτομα αυτά
καλλιεργούσαν δημητριακά, διατηρούσαν αμπέλια και καρυδιές και εξέτρεφαν
πρόβατα. Σήμερα οι λιγοστοί καλοκαιρινοί κάτοικοι είναι συνταξιούχοι, ως επί το
πλείστον, ενώ υπάρχουν και κάποιοι άλλοι που ασχολούνται με την κτηνοτροφία,
χρησιμοποιώντας πέτρινα σπιτοκάλυβα που υπάρχουν στους βοσκότοπους
«Μονόπλατη». Όσον αφορά το τοπωνύμιο, δεν μπορούμε να το ετυμολογήσουμε
με ασφάλεια. Πάντως, δεν φαίνεται να είναι, τούρκικο, οπότε ο οικισμός πρέπει,
επίσης, να είναι της ύστερης βυζαντινής εποχής. Πρώτη μνεία του οικισμού, στις
ελληνικές πηγές, γίνεται στην ανέκδοτη πρόθεση 37 της Μονής του Δουσίκου, του
έτους 1530 Στο χωριό υπάρχει αρχαίος ενοριακός ναός της Θεοτόκου στον οποίο
μπορεί να θαυμάσει κανείς την τέχνη και τις αγιογραφίες. Στο χωριό αξίζει να
επισκεφτείτε τους ναούς του Προφήτη Ηλία ( πανηγυρίζει στις 20 Ιουλίου), του
Αγίου Ιωάννη, της Κοιμήσεως της Θεοτόκου καθώς και το μοναστήρι του Αγίου
Αθανασίου με σπάνιες τοιχογραφίες. Σε απόσταση κοντινή από το χωριό υπάρχει
πετρόκτιστος νερόμυλος που χρονολογείται κοντά στα 180 χρόνια. Άξια λόγου με
ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και η πέτρινη τοξωτή γέφυρα μεταξύ του χωριού και της
θέσης Τυρολόγος. Χρονολογείται την περίοδο της Τουρκοκρατίας και έχει
χαρακτηριστεί διατηρητέο μνημείο. Αξιοσημείωτα τα γραφικά φαράγγια, στα οποία
καταλήγουν τα νερά από τις πολλές βρύσες και πηγές, νερά που όλα κυλούν στον
Πετρηλιώτη ποταμό κι από κει στον Αχελώο. Ιστορικά δεν θα πρέπει να
λησμονήσουμε την ύπαρξη από το 1952 υδροηλεκτρικού εργοστασίου, που
καθιστούσε το χωριό ως το μοναδικό της Αργιθέας με ηλεκτρικό ρεύμα.
Σήμερα μόνο τα απομεινάρια του υπάρχουν.
17:30: Αναχώρηση για την Ιστορική έδρα του Δήμου Αργιθέας το Πετρίλο.
Επίσκεψη στο Δημοτικό Σχολείο Πετρίλου στο συνοικισμό Μάγειρο, όπου το
καλοκαίρι του 1944 αποτέλεσε την έδρα της Κυβέρνησης της Ελεύθερης Ελλάδας,
της επονομαζόμενης Κυβέρνησης του Βουνού, υπό τον καθηγητή του
Πανεπιστημίου Αθηνών Αλέξανδρο Σβώλο.
Πετρίλο
Το Πετρίλο, Ιστορική έδρα του Δήμου Αργιθέας, είναι ένα ιστορικό χωριό, που
ανήκει στον ορεινό όγκο της Π.Ε. Καρδίτσας. Πρόκειται για ένα από τα καλύτερα
θέρετρα της περιοχής με πλούσια βλάστηση, γραφικά σπίτια και μοναδικές
εκκλησίες Βρίσκεται περίπου στο κέντρο των βορείων Αγράφων. Είναι χτισμένο στις
πλαγιές τους σε υψόμετρο 1160 m. Είναι το μεγαλύτερο χωριό στην Ανατολική
Αργιθέα, με μακρόχρονη ιστορία.
Το καλοκαίρι του 1944 το Πετρίλο αποτέλεσε την έδρα της Κυβέρνησης της
Ελεύθερης Ελλάδας, της επονομαζόμενης Κυβέρνησης του Βουνού, υπό τον
καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Αλέξανδρο Σβώλο και είχε τα γραφεία της
στο Δημοτικό Σχολείο Πετρίλου στο συνοικισμό Μάγειρο.
Η ονομασία είναι Πετρίλο αλλά οι κάτοικοι επειδή αποτελείται από πολλούς
συνοικισμούς το αποκαλούν Πετρίλια (το τοπωνύμιο Πετρίλο είναι ελληνικό). Η
γεωγραφική του θέση αποτελεί κομβικό σημείο, μιας και οι βουνοπλαγιές του
συνιστούν σύνορο. Οι ψηλότερες βουνοκορφές γύρω από το χωριό είναι η Καράβα
(2184 m) με απέραντη θέα προς τους νομούς Τρικάλων και Άρτας και το Βουτσικάκι
(2154 m), από όπου κανείς μπορεί να θαυμάσει την απίστευτη θέα, από τη Λίμνη
Πλαστήρα μέχρι και τον Όλυμπο και τους νομούς Καρδίτσας και Τρικάλων. Στα
Ανατολικά του χωριού λίγο πιο κάτω από την κορυφή Βουτσικάκι, στη θέση Εννιά
Βρύσες, πηγάζει ο Πετρηλιώτης ποταμός, ο οποίος, διασχίζοντας το χωριό
καταλήγει δυτικότερα στον Αχελώο. Το Πετρίλο απαρτίζεται από τους συνοικισμούς
Λιβάδια, Καμπουρέικα,(Πολύδροσο), Αργυρέικα, Μάγειρο, Βλαχογιαννέικα,
Τεκέικα-Κουκλαρέικα-Παγουρέικα, Λαθηρέικα, Κρανιά (Χάρη), Χαλκιόπουλο,
Βασιλάδες και Ρώσση, οι οποίοι είναι διάσπαρτοι αμφιθεατρικά στα βουνά,
σχηματίζοντας έτσι ένα «πέταλο». Οι παραπάνω «μαχαλάδες», όπως
χαρακτηρίζονται από τους ντόπιους, χωρίζονται από τον Πετρηλιώτη ποταμό, που
διασχίζει το χωριό και εκβάλλει στον Αχελώο. Στα δυτικά και βόρεια του υψώνεται
η Καράβα (2.184 μ), ενώ ολόγυρά του αντικρίζει κανείς χαμηλότερα βουνά: το
Γεννητάκι (1770 μ), το Ζγουρολίβαδο (1977 μ), η Κοκκινόλακκα (1911 μ), το
Παλιομάντρι (1832 μ), τα Τρία Σύνορα (1400 μ), οι Τσιούτες (1659 μ), ο
Φλάμπουρας (1600 μ), το Χαρίσι (1773 μ), η Τσικρίκα κ.α.
Ιδιαίτερα είναι τα υπάρχοντα δείγματα της τοπικής αρχιτεκτονικής και
αξιοπρόσεχτες οι εκκλησίες και τα μοναστήρια του Πετρίλου. Το μεγαλύτερο
πανηγύρι γίνεται το Δεκαπενταύγουστο στην Κρανιά όπου χορεύονται όλοι οι
δημοτικοί χοροί με κυρίαρχο τον κλειστό Αργιθέας. Οι δυο πολιτιστικοί σύλλογοι, ο
ένας τοπικός και ο άλλος με έδρα το Σχηματάρι, ο οποίος εκδίδει την εφημερίδα
«Ψηλά Βουνά», έχουν πλούσια δραστηριότητα, αφού οργανώνουν κάθε χρόνο
διάφορες αξιόλογες εκδηλώσεις.
18:30: Αναχώρηση για Βόλο
22:00: Άφιξη στον Βόλο γεμάτοι ΕΛΛΑΔΑ!
ΤΙΜΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΜΟΝΟ Η ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗ = ΠΕΡΙΠΟΥ 25,00 ΕΥΡΩ
